Şanzıman ne işe yarar?
Şanzıman motor ve tekerlekler arasındaki giriş ve çıkış yüklerini değiştirmek için kullanılan oranların bir arabirimidir. Bizler bugün vites değiştirme imkanımız olmadan, sınırlı bir sürüş senaryosunda iyi olacak tek bir vitese takılıp kalırdık. Örneğin 1./2. vites oranı sadece arabayı hareket ettirmek için yeterli olurken, 3./4. vites sadece şehir içinde iyi olur, 5./6. vites ise arabanın yüksek hızlarda gitmesini sağlar. Yukarıdakilerin her biri, koşulların değişmesi durumunda arabanın kullanılamaz hale geleceği anlamına gelir. Bu otomatik kılavuzda, bir CVT şanzıman ile ne demek istediğimizi ve nasıl çalıştığını anlamayı hedefleyeceğiz.
Cvt Şanzımanın Farkı Nedir?
CVT veya sürekli değişken şanzıman, vites oranları ile sınırlandırılmadan aracın en verimli şekilde kullanılmasını sağlayan bir şanzıman türüdür. Bu nedenle, manuel veya mevcut birçok otomatik şanzıman seçeneğinden farklı olarak, CVT çalışma prensipleri sayesinde çeşitli sürüş koşullarında yakıt verimliliğini en üst düzeye çıkarma eğiliminde olacaktır.
İster manuel ister otomatik tip olsun, tipik dişli kutuları, motor devrini istenen tekerlek hızına uydurmak için vitesler kullanma eğilimindedir. Ancak ne kadar vites eklenir veya çıkarılırsa konsun, oranların en iyi ihtimalle büyük bir uzlaşma olacağı ancak az miktarda bir kayıp yaşanacağı gerçeğini inkar etmek mümkün değil. Yani her vites geçişinde mutlaka bir enerji ve hareket kaybı yaşanmaktadır. Üreticiler vites değiştirme etkisini en aza indirmek için büyük çaba göstermektedirler ancak yine de bu kayıplar her zaman var olacaktır. Peki CVT şanzıman bu konuda nasıl bir etki gösterir ve nasıl çalışır? Dişlileri tamamen ortadan kaldırıyor ve yerine iki kasnak ve kayış ile değiştiriyor.
Bir kasnak motora, diğeri tekerleklere bağlıdır. Böylece, iki kasnağın boyutunu büyükten küçüğe ve aradaki her şeye göre değiştirerek, neredeyse sonsuz sayıda eşleşen dişli oranlarına sahip olmak mümkündür. Ancak tüm bunlar iyiyse, neden CVT tabanlı şanzıman seçeneklerinin daha fazla kabul gördüğünü görmüyoruz.
Maliyet ve bakım zorluklarını bir kenara bırakırsak, sürüş hissi, otomobil dünyasında yavaş yavaş kullanılmaya başlaması bu sektörün büyümesinde önemli ve büyük bir faktördür. Kasnaklar arasındaki kayış, yaygın olarak 'kauçuk bant' etkisi olarak bilinen şeye yol açar. Esasen bu, gaza bastığınız zaman, yükselen devirlerle sonuçlanan ve gücün tekerleklere iletildiği yer arasında bir gecikme olduğu zamandır. Bunun nedeni, diğer geleneksel dişli seçeneklerinden %10'un üzerinde daha yüksek sürtünme kayıplarıdır. Ayrıca, CVT şanzımanlar bir performans tavanıyla gelme eğilimindedir ve bu nedenle performans odaklı kurulumlarda kullanılamaz.
Otomobil üreticileri, CVT'nin avantaj ve dezavantajlarının çok iyi farkındalar ve performans ve sürüş hissi açısından onları daha kabul edilebilir kılmak için çok çalışıyorlar. Bu nedenle, çok daha fazla oto-majör model yelpazesinde CVT şanzımanları bir seçenek olarak sunmaya başlaması uzun sürmeyecektir.